Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD): Dlaczego terapia jest kluczowa?

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), zwana również zaburzeniem dwubiegunowym, to poważne zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się naprzemiennymi epizodami manii (lub hipomanii) oraz depresji.

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), zwana również zaburzeniem dwubiegunowym, to poważne zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się naprzemiennymi epizodami manii (lub hipomanii) oraz depresji. To schorzenie wpływa nie tylko na nastrój, ale również na funkcjonowanie poznawcze, relacyjne i społeczne osoby, która na nie cierpi. Właściwa diagnoza i leczenie, w tym terapia psychologiczna, są kluczowe, aby pomóc osobom z ChAD prowadzić stabilniejsze i pełniejsze życie.

Czym jest choroba afektywna dwubiegunowa?

Choroba afektywna dwubiegunowa to zaburzenie nastroju, w którym występują skrajne zmiany emocjonalne. Osoba z ChAD może doświadczać okresów:

• Manii – stanów nadmiernego pobudzenia, euforii, zwiększonej energii, impulsywności, a czasem także drażliwości i zniekształconej oceny rzeczywistości. W skrajnych przypadkach manii, osoby mogą podejmować ryzykowne decyzje, jak np. nieodpowiedzialne inwestycje finansowe czy ryzykowne zachowania społeczne.
• Depresji – stanów głębokiego smutku, braku energii, utraty zainteresowania codziennymi aktywnościami, a także myśli samobójczych. W tym stanie osoby zmagają się z uczuciem beznadziei i często wycofują się z relacji społecznych.

Epizody te mogą trwać od kilku dni do kilku miesięcy i mogą się różnić częstotliwością oraz intensywnością w zależności od osoby. Czasami mogą występować także stany mieszane, w których objawy manii i depresji występują jednocześnie, co dodatkowo komplikuje leczenie i diagnozę.

Dlaczego terapia psychologiczna jest niezbędna?

Choroba afektywna dwubiegunowa to zaburzenie przewlekłe, co oznacza, że wymaga długotrwałego i kompleksowego leczenia. Oprócz farmakoterapii, która pomaga stabilizować nastrój i kontrolować objawy manii oraz depresji, terapia psychologiczna odgrywa kluczową rolę w poprawie jakości życia osób z ChAD. Oto kilka powodów, dlaczego terapia jest niezbędna:

1. Zrozumienie choroby i jej objawów

Jednym z najważniejszych kroków w leczeniu ChAD jest edukacja. Terapia psychologiczna pomaga osobie zrozumieć naturę choroby, rozpoznać wczesne objawy nadchodzących epizodów oraz nauczyć się, jak reagować, zanim sytuacja wymknie się spod kontroli. Zrozumienie własnych schematów emocjonalnych daje osobie większą kontrolę nad swoim życiem.

2. Rozwój strategii radzenia sobie

Osoby z ChAD muszą nauczyć się, jak radzić sobie z intensywnymi emocjami i skrajnymi wahaniami nastroju. Terapia behawioralno-poznawcza (CBT) pomaga rozwijać strategie zarządzania stresem, emocjami i codziennymi wyzwaniami, które mogą wyzwalać epizody manii lub depresji. Terapia pomaga również w nauce technik relaksacyjnych i umiejętności interpersonalnych, które są kluczowe dla utrzymania zdrowych relacji.

3. Poprawa funkcjonowania społecznego i zawodowego

Choroba afektywna dwubiegunowa często prowadzi do trudności w relacjach międzyludzkich, zarówno osobistych, jak i zawodowych. Osoby z ChAD mogą doświadczać trudności w utrzymaniu stałej pracy lub budowaniu trwałych relacji, co dodatkowo pogłębia ich cierpienie emocjonalne. Terapia wspiera odbudowę umiejętności społecznych, pomaga w komunikacji z innymi i uczy, jak radzić sobie z problemami, które mogą pojawiać się w relacjach w związku z chorobą.

4. Zapobieganie nawrotom

Jednym z głównych celów terapii jest zapobieganie nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych. Osoby z ChAD uczą się rozpoznawać sygnały ostrzegawcze, które mogą świadczyć o nadchodzącym epizodzie, i podejmować odpowiednie kroki, aby zapobiec jego eskalacji. Monitorowanie nastroju, regularne sesje terapeutyczne oraz wsparcie bliskich osób odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu stabilności emocjonalnej.

5. Wsparcie w radzeniu sobie z konsekwencjami epizodów

Epizody manii lub depresji mogą mieć poważne konsekwencje zarówno emocjonalne, jak i praktyczne. Osoby mogą podejmować impulsywne decyzje finansowe, podejmować ryzykowne zachowania lub doświadczać utraty bliskich relacji. Terapia pomaga przetworzyć te doświadczenia, odbudować zaufanie do siebie i innych oraz nauczyć się radzenia sobie z ewentualnymi skutkami swoich działań.

6. Praca nad samoakceptacją

ChAD to zaburzenie, które może prowadzić do poczucia winy, wstydu czy frustracji z powodu braku kontroli nad własnymi emocjami. Terapia pomaga w akceptacji choroby, rozwijaniu samoświadomości oraz budowaniu zdrowego podejścia do siebie i swojego zdrowia psychicznego. Kluczowe jest zrozumienie, że choroba afektywna dwubiegunowa to stan, który można zarządzać, a nie wyrok na resztę życia.

Rodzaje terapii stosowane w leczeniu ChAD

Istnieje kilka rodzajów terapii, które okazały się skuteczne w leczeniu ChAD:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – skupia się na zmianie negatywnych wzorców myślenia i zachowania, które mogą prowadzić do pogorszenia stanu emocjonalnego.
• Terapia interpersonalna i rytmów społecznych (IPSRT) – pomaga regulować codzienne nawyki, takie jak sen, posiłki i aktywności społeczne, które mogą wpływać na nastrój.
• Terapia rodzinna – wsparcie dla bliskich osób chorego, które pomaga w zrozumieniu choroby i poprawie relacji rodzinnych.

Rola farmakoterapii i terapii w leczeniu ChAD

Chociaż farmakoterapia jest ważnym elementem leczenia choroby dwubiegunowej, terapia psychologiczna uzupełnia i wzmacnia skuteczność leków. Stabilizatory nastroju czy leki przeciwdepresyjne pomagają kontrolować objawy, ale nie zastąpią pracy nad emocjami, zachowaniami i relacjami. Terapia dostarcza narzędzi, które pomagają w codziennym radzeniu sobie z chorobą i w długotrwałej poprawie jakości życia.

Podsumowanie

Choroba afektywna dwubiegunowa to poważne i wymagające zaburzenie, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu, w tym terapii psychologicznej, osoby cierpiące na ChAD mogą prowadzić satysfakcjonujące i stabilne życie. Terapia pomaga zrozumieć chorobę, radzić sobie z jej objawami, a także budować zdrowsze relacje i umiejętności społeczne. Współpraca z psychologiem i regularna terapia mogą być kluczem do długotrwałej stabilizacji nastroju i poprawy ogólnego samopoczucia.